Na predstavljanju Posebnog izveštaja Zaštitnika građana o zastupljenosti usluga socijalne i zdravstvene zaštite za starije žene koje žive na selu, na skupu u Beogradu, predstavnica Amitija, Nadežda Satarić, govorila je o ekonomskim i socijalnim pravima starijih žena na selu.
U svom izlaganju, između ostalog, naglasila je da to nije homogena grupa, te da je velika razlika da li starije žene žive u regionu Grada Beograda, gde se stvara skoro polovina vrednosti ukupnog bruto društvenog proizvoda Srbije ili žive u regionu Južne i Istočne Srbije, gde se stvara svega 14% ukupne vrednosti BDP-a Srbije. U svakom slučaju, obeležava ih lošiji socio-ekonomski položaj, jer veći broj starijih žena na selu živi u siromaštvu u odnosu na svoje vršnjake i u odnosu na svoje vršnjake iz gradskih sredina.
Od ukupnog broja starijih žena, 101.000 njih je bez penzija, naspram 24.000 muškaraca, a najveći broj ih potiče upravo iz seoskih sredina. One koje su u penzijskom sistemu, uglavnom primaju poljoprivredne penzije, koje iznose 17.000 dinara ili porodične penzije, čiji iznos ne doseže ni 12.000 dinara. Imaju niži nivo obrazovanja u odnosu na svoje vršnjakinje iz gradskih sredina i u odnosu na svoje vršnjake, muškarce i iz sela i iz grada. Prema popisu iz 2011. godine, više od 80.000 njih su bile bez obrazovanja, sa najvećim udelom upravo onih iz seoskih sredina. U poljoprivrednu proizvodnju uključena je više nego svaka peta starija žena mlađa od 70 godina i čak svaka deveta starija od 85 godina. Iako u znatnoj meri učestvuju u stvaranju ekonomskih vrednosti na selu, one ne učestvuju u razvoju ekonomske i kulturne politike u selima u kojima žive. Učestvuju samo kada treba da glasaju.
Njihov stepen uživanja socijalnih prava je daleko niži u odnosu na starije žene iz gradskih sredina. Usluge socijalne zaštite u 2022. godini je koristilo 80.000 žena starijih od 65 godina, a prema istraživanju UN Women iz 2017. godine, 2,2% starijih žena na selu, a 5,5% starijih žena koje žive u gradu je koristilo usluge socijalne zaštite. Uskraćenije su i u pogledu korišćenja usluga zdravstvene zaštite, posebno specijalističkih i laboratorijskih pregleda u odnosu na svoje vršnjakinje iz gradskih sredina.
Zaštitnik građana, gospodin Zoran Pašalić, na ovom događaju je izjavio: „Posebno su ugrožene žene starije od 80 godina koje žive u samačkim domaćinstvima, a među njima je najviše onih kojima treba podrška drugih lica ili socijalnih i zdravstvenih službi, što bez odgovarajućih usluga podrške u zajednici dovodi do niza problema“.
Naglasio je i da: „U poslednje tri godine broj starijih žena na selu kojima je potrebna usluga pomoć u kući stalno je rastao, posebno kod starijih žena koje žive u samačkom domaćinstvu. Po pitanju usluge kućnog lečenja, potrebe starijih žena na selu mnogostruko su veće od kapaciteta pružalaca ove usluge“.
Podsetio je i da je na sugestiju Zaštitnika građana, Zakonom o rodnoj ravnopravnosti omogućeno da žene koje nisu zdravstveno osigurane po drugom osnovu steknu zdravstveno osiguranje na osnovu neplaćenog kućnog rada, ali se ova odredba još uvek ne primenjuje.
